Op 21 september vieren we het jaarfeest Mabon: de viering van de start van de herfst. Na de lange, warme zomerdagen zijn dag en nacht nu weer even lang en weldra zal de nacht langer worden dan de dag. De winter staat voor de deur.
Een tijd om naar binnen te gaan keren, om afscheid te nemen van dat wat je niet meer nodig hebt en om los te laten.
Hoewel mijn leven nog vooral in het teken staat van nieuw leven, is moeder worden verbonden met loslaten. Dat had ik eerder al eens gelezen, maar ik ervaar het ook echt zo. Het cliché van ‘ze veranderen zo snel, geniet er maar van’ is echt. Het leven verandert altijd, maar baby’s lijken wel van dag tot dag te veranderen. En zeker bij een tweede (en voor ons waarschijnlijk laatste) kind lijkt alles nog sneller te gaan en voel ik af en toe al weemoed naar fases die niet meer gaan terugkomen. Zeker het zwanger zijn, de geboorte en dan die eerste weken met je kindje, nog zo volledig van jou afhankelijk en in verbinding, zijn haast onbeschrijflijke ervaringen. Ervaringen die ik natuurlijk bij me zal blijven dragen, maar die ook voorbij zijn en niet meer terugkomen. Waar ik afscheid van mag nemen en die ik los mag laten.
Afscheid nemen en loslaten
Net als de fases van het ouderschap voorbij gaan, gaat uiteindelijk alles voorbij. Het verandert, het transformeert, het maakt ruimte. En net zoals je de ontwikkelingen van je kind niet tegen kunt houden, kun je dat met veel van de dingen die we zouden moeten loslaten ook niet. Een relatie die eindigt, een baan die ophoudt of een ziekte. Je kunt op een gegeven moment niet meer terug; zelfs als je relatie alsnog te lijmen valt of je weer beter wordt. De verandering is er en vraagt om een stukje loslaten van dat wat er eerst was.
De energie van de herfst helpt bij het loslaten, maar van cursisten van de jaargroep hoor ik telkens terug dat zij dit een van de lastigste thema’s vinden. Onze samenleving is gericht op groei en bloei; loslaten is eerder een ondergeschoven kindje. Er is minder ruimte voor loslaten in onze maatschappij, maar daarnaast denk ik dat loslaten ook moeizamer gaat omdat we het op eenzelfde manier benaderen als thema’s als plannen maken of dankbaar zijn. We gaan het gewoon doen en denken dat dat de manier is om het aan te pakken. Loslaten is echter een heel ongrijpbaar thema. Het is geen ‘doen’-thema, maar eerder een kwestie van ‘zijn’ of van ‘laten gebeuren’.
Een manier om er toch mee bezig te zijn is afscheid nemen. Door bewust afscheid te nemen van dat wat je wil loslaten, geef je het proces een duwtje in de juiste richting. Afgelopen zomer was ik bij een uitvaart van een familievriend en tijdens het afscheid zagen we foto’s van z’n leven en werd er stilgestaan bij alles wat diegene heeft meegemaakt en gedaan. Met mooie muziek, condoleances en de ruimte om daarna samen herinneringen op te halen. Zo’n afscheidsdienst maakt het overlijden niet minder ‘erg’, maar het helpt wel bij het loslaten. Dat gaat gemakkelijker dan wanneer het samen afscheid nemen er na het overlijden niet zou zijn geweest.
Bij veel andere loslaatprocessen is zo’n afscheidsmoment er niet. Van de ene op de andere dag word je ziek of je hakt juist na jaren uiteindelijk de knoop door om uit elkaar te gaan. In Amerika is het een tijdje in geweest om een scheidingsfeest te geven en eigenlijk is dat zo gek nog niet. Het geeft jezelf en je dierbaren de mogelijkheid om te wennen aan de nieuwe situatie en om samen terug te kijken op dat wat er los te laten valt. Ook een afscheidsborrel na een ontslag heeft zo’n zelfde helende werking. De eerste stappen in het loslaatproces zijn dan al gezet.
Of een verandering nou plotseling is of de ene fase juist langzaam in de volgende overgaat, bewust afscheid nemen kan enorm helpen. Je zou een ritueel kunnen schrijven waarbij je stilstaat bij hoe het nu is, terugkijkt naar hoe het voorheen was en vooruitkijkt naar de toekomst. Een verleden-heden-toekomstlegging doen met orakel- of tarotkaarten kan daar onderdeel van uitmaken. Ik maakte er een uitgebreidere versie van die je hier terug kunt vinden.
