Voor mij zijn bomen hét symbool voor de natuur. Natuurlijk bestaat de natuur uit veel meer dan dat, maar als ik in de buurt van bomen ben voelt dat als ultiem ‘in de natuur’ zijn. Bomen stralen wijsheid uit en, meer nog dan kleinere gewassen, lijken echt een eigen identiteit te hebben.

Van de speelse jonge boompjes die vrolijk met alle winden meezwiepen tot de oude, statige bomen die alles al een keer gezien hebben.

Omdat loofbomen hun blad laten vallen, kun je met hen eenvoudig de seizoenen volgen. Je kunt reikhalzend uitkijken naar het moment dat de eerste blaadjes aan de bomen verschijnen die de komst van het nieuwe leven aanduiden en op dat moment ontdekken wat in jouw leven nieuwe energie of aandacht kan gebruiken. In de zomer zorgen de bomen voor verkoeling van de brandende zon. Sommige bomen geven eetbare vruchten en bevorderen zo genieten van overvloed en dankbaarheid. In de herfst verkleuren de bladeren prachtig geel, rood en bruin, waarna de bomen hen loslaten. Ze nodigen ons uit om hetzelfde te doen met dat wat we niet meer nodig hebben of waarvan de tijd is aangebroken om het te laten gaan. In de winter zijn de bomen kaal en lijken ze doods. De sapstroom is tot stilstand gekomen. Wij kunnen in deze periode naar binnen keren en bezinnen. Totdat het nieuwe voorjaar weer aanbreekt en de cyclus opnieuw begint.

Bomen werden bij de oude Kelten als heilig gezien en veel kapelletjes zijn gebouwd op plekken waar voorheen een bron of een boom werd vereerd. Bomen hebben iets magisch: we kunnen ze fysiek gebruiken om onze huizen en allerhande voorwerpen van te maken, maar ons ook met hen verbinden om zo in contact te komen met de kracht van de natuur.

De berk
Hoewel ik enorm veel bomen prachtig vind, moet ik bij mijn favoriete soort meteen denken aan berkenbomen, vooral zo’n meerstammige, jonge berk. Met fris lichtgroene blaadjes in de lente die zo mooi afsteken bij de witte bast. Op het plein voor de school waar ik werk staan diverse meerstammige berken en met hen volg ik de seizoenen. Naast frisgroen verkleuren ze in de herfst prachtig naar zachtgeel en hoe ouder ze worden, hoe karakteristieker de bast. Ook zonder blaadjes lichten de stammen helder op tegen de koude winterhemel en brengen ze licht in het donkerste seizoen.

De berk staat voor mij voor veerkracht, voor meebewegen en voor licht. Hoewel ze, zeker als jonge boompjes, best fragiel ogen, zijn het enorm sterke bomen. Ze kunnen het zelfs in het extreem koude noorden overleven en vormen oerbossen in Scandinavië. Hier werd de boom vereerd als brenger van het licht en nieuw leven.

De oude Kelten verbonden de berk aan de godin Brigid, terwijl ze binnen de Noordse traditie gewijd was aan Freya. De berk is altijd een vrouwenboom geweest en wordt ook wel (White) Lady of the Wood genoemd. Ze was verbonden aan jonge moeders, met haar zachte witte bast en sierlijke bladeren. De berk werd gezien als een heksenboom en verbonden aan de witte wieven, maar een amulet van berkenhout zou eveneens kwade geesten en heksen buiten de deur houden. In sommige tradities staat de berk symbool voor rouw en het hiernamaals. Zowel nieuw leven als de dood zijn zo aan de berk gekoppeld.

De berk heeft een aantal geneeskrachtige eigenschappen. Van het sap kunnen zalfjes en shampoos gemaakt worden, die een verfrissend en verjongend effect hebben. Wanneer de sapstroom in het voorjaar weer op gang komt, kan het sap afgetapt worden. Sommigen doen dat door een gat in de stam te maken waaruit het sap drupt, maar ook een stuk tak afknippen, deze naar beneden buigen en er een fles of zak aan vastbinden werkt. Vers sap kan zo gedronken worden. Thee van berkenblad werkt vochtafdrijvend en kan goed ingezet worden bij een ontgiftingskuur in het voorjaar. De jonge blaadjes hoeven maar kort te trekken en in het voorjaar kun je ze zelfs rauw eten. Wil je de berk inwendig voor haar geneeskrachtige werking gebruiken, dan is het altijd slim om dat in overleg met een geschoold natuurgeneeskundige te doen.